Open brief aan Maggie De Block

Beste Maggie,

je hebt gelijk. De trends van langdurig ziekteverzuim zijn zorgwekkend en het kan zo effectief niet langer. Niet enkel de kosten swingen de pan uit, ook het menselijke leed achter de cijfers is niet om aan te zien.

We zien ze dagelijks als loopbaanbegeleider, de mensen die gecrasht zijn en het niet meer volhouden op hun werkplek. Sommigen zijn op weg om uit te vallen, anderen zitten al even thuis. Meestal omdat ze het net tè lang volhielden. Omdat ze dachten dat ze gewoon harder hun best moesten doen. Beetje volhouden. Gewoon wat vroeger naar bed. Als dat kan tenminste, want in de 24u-economie zijn de verwachtingen naar snelheid om e-mails te beantwoorden hoog gespannen. Leerkrachten verbeteren zich in de late uren suf na de zoveelste vakgroepvergadering. Zelfstandigen die nooit stoppen met werken want zij konden gelukkig van hun passie hun beroep maken. Medewerkers die door hun omgeving soms echt zo geterroriseerd worden dat ze nachtmerries hebben, elke nacht. En nog vele anderen, zoals de ‘youngsters’ van nog geen 30 die nu al op het tandvlees zitten. En de enkele 58-plussers die ik zag, die het niet meer aankonden maar waar op de werkplek blijkbaar geen deftige oplossing voor te vinden was.

HET BESTE ‘MEDICIJN’

Ze zijn op. Pompaf. Mentaal en fysiek leeg. Ze schamen zich voor hun ‘falen’ en zouden niets liever willen dan terug aan de slag gaan. Anders kwamen ze immers niet tot bij ons. En ze zijn bang. Bang op terug te moeten keren naar een situatie die hen ziek maakte, een samenwerking die ongezond was, een job die veel te zwaar was of gewoon onzinnig. Ze huilen bij ons wel eens. Of bij hun therapeut. Ze beven soms ook letterlijk. Wat werk met een mens kan doen als het niet goed zit. Ik stuurde recent nog een klant naar de huisarts omdat ik effectief vreesde voor een wanhoopsdaad als ze in die situatie zou blijven. Zowel de arts als de controle-arts vonden het terecht. Ze ging heel erg diep en de weg naar herstel is lang. Zo kan het effectief niet langer.

Economiefilosoof Rogier De Langhe zei het al in zijn opiniestuk “Waarom we onszelf te pletter werken” (DM 11/5): mensen gaan eraan kapot als ze verbannen worden uit de maatschappij. Kunnen deelnemen aan het arbeidsleven of op een andere manier een nuttige bijdrage leveren aan de samenleving, is essentieel voor je zelfwaarde. Of de deeleconomie hét redmiddel is, daar ben ik niet van overtuigd. De meeste mensen willen in elk geval werken, liefst zelfs. En zelfs tegen betaling. Terug aan de slag gaan is daarom vaak het beste ‘medicijn’. Alleen niet zoals vroeger en soms ook niet op dezelfde werkplek. Aangepast werk blijkt moeilijk te liggen. Daar is nog veel open terrein. En loopbaanbegeleiding. Alleen wachten sommigen te lang en komt ook niet iedereen in aanmerking. Helaas. Ook hier zitten nog kansen.

Als loopbaancentrum zijn we ontzettend blij met het bestaan van het systeem: het werkt. Het bespaart een berg kosten, zowel in de ziekteverzekering als in de werkloosheid. Want sommige van onze klanten zijn superopgelucht als ze nooit meer terug moeten. Hoewel ze liever zouden werken. Je eigenwaarde groeit niet bepaald in de werkloosheid of na een faillissement.

Terug aan de slag gaan neemt tijd. Om te herstellen in de eerste plaats. Uitgeput solliciteren is zinloos. En het vergt goede begeleiding. En ook dat neemt tijd. Daarom mijn voorstellen: leer werkgevers na te denken over aangepast werk. Gun mensen in herstel de nodige tijd en maak het systeem van loopbaanbegeleiding algemeen en uitbreidbaar, desgevallend op doktersvoorschrift. Maak psychotherapie betaalbaar. En maak werk van preventie. Maak werkgevers bewust van de kosten ook voor henzelf en maak werknemers én zelfstandigen bewust van hun eigen aandeel: op tijd aan de bel trekken en tijdig alternatieven onderzoeken. Maar vooral: als je je bedreigd voelt in je financiële situatie omdat het wat lang begint te duren, gaat het niet sneller gaan. Dus ja, je hebt gelijk. Het kan zo niet langer.

Els Deboutte