Mijn oma, ze zou vorige week jarig geweest zijn, was een wijze en zachte vrouw. Ze wou dat iedereen het goed had en probeerde ook voor iedereen goed te doen. Over één ding maakte ze zich soms toch wat zorgen: over wat de mensen over hen zouden denken. Dat was belangrijk voor haar. Dat had ze zo geleerd. En ik dacht dat het iets van oudere generaties was. Maar dat blijkt niet te kloppen.
Jezelf aantrekken wat anderen over je denken, heeft zeer grote voordelen, ook voor die anderen. Het maakt dat we ons fatsoen houden of ons niet als een onmens gedragen. De schok is soms groot als we vaststellen dat niet iedereen daar zo erg mee bezig is en er zelfs mensen zijn die het geen lor kan schelen wat anderen over hen denken. Het kan anderzijds ook wel handig zijn om er niet zo van wakker te liggen. Want dat kan je keuzes beperken en je kansen ontnemen.
Laatst vertelde een klant me over een situatie waarbij haar baas haar verweet dat ze iets niet goed had gedaan. Het bleek echter om een technisch mankement te gaan dat ze helemaal niet had kunnen vermijden. En toch voelde ze zich er slecht over. Ze had een incompetent gevoel. En aan de andere kant knaagde ook de onrechtvaardigheid. Het deed me denken aan Miranda Priestley uit The Devil Wears Prada, die van haar assistente incompetentie verweet omdat ze geen vliegtuig voor haar kon regelen dat kon en wou vliegen tijdens een heuse orkaan. En toch plant zelfs zo’n onredelijke feedback een zaadje van onzekerheid.
Ik had ook een klant die graag geneeskunde had gestudeerd maar omdat hij uit een arbeidersgezin kwam, vond de huisarts het niet kunnen dat hij ‘boven zijn stand’ zou gaan studeren. Dus werd er geen geneeskunde gestudeerd. En die klant had er nog altijd spijt van. Over de keuze, maar misschien ook over het feit dat hij zich had laten tegenhouden door de mening van anderen.
Feedback en oordelen zijn niet hetzelfde
Elke feedbackboodschap die je krijgt, geeft informatie. Een mening of een oordeel is ook feedback. Maak echter goed het onderscheid. Feedback over feiten en oordelen zijn beide informatief en hebben hun bestaansrecht, maar zijn 2 heel verschillende dingen. Feiten zijn wat ze zijn, oordelen (zoals ‘jij bent lui’) zijn wat iemand erover denkt. “Take them seriously, not literally”, zei trainer Alan Kay tijdens een opleiding. Het is niet omdat je baas je incompetent vindt omdat jij geen vliegtuig kan regelen tijdens een orkaan, dat je het ook bent. Neem mee wat nuttig en redelijk is. De rest laat je daar waar het vandaan kwam. Het zegt meer over de frustratie van de zender dan over de kwaliteiten van de ontvanger.
Ik heb sterke mensen weten kraken onder constante kritiek, verkocht als “feedback”. Als je maar vaak genoeg zegt dat het toch weer niet was zoals verwacht, en liefst wat vaag houdt hoe je ’t wél goed kan doen, werkt het zelfs vrij snel. Vooral voor mensen die wat gevoeliger zijn voor kritiek en graag goed doen voor anderen. Ik probeer hen aan te leren wat ik zelf ook moest leren (en nog steeds aan het leren ben): een “f.u.-mentaliteit” ontwikkelen. Wees je bewust wat oordelen van anderen met je kunnen doen en hoe snel die verwoesting plaats kan vinden. Laat het niet gebeuren. Geloof niet alles wat je hoort. Doe aan zelfonderzoek en blijf bij je kern. En zoek een klankbord bij twijfel.
Wat ik het vaakst zie gebeuren, is dat mensen gaan twijfelen aan hun kunnen en kwaliteiten. Die geraken ondergesneeuwd door kritiek. Stel jezelf, zeker in onzekere tijden, elke avond de vraag: wat ging er vandaag goed en wat was mijn aandeel hierin? Hoe is me dat gelukt? Wat was mijn magie? Als er toch een moeilijke of verwarrende boodschap kwam, pak even vast of er iets is wat je eruit kan leren. Indien niet, dan zien jullie de dingen misschien gewoon anders.
Een uitsmijtertje, vooral als je je zorgen maakt over wat anderen over je denken. Een oordeel is snel geveld en kan soms heel fout zijn.
Zit het oordeel van baas of collega’s aan je zelfbeeld te knagen? Loopbaanbegeleiding zet je terug in je kracht. Kom het verkennen!
PS op 16/11 kan je om 18u kennis met ons maken tijdens onze gratis proefavond.