Dat heet dan gelukkig zijn

Geluk betekent niet…

Geluk betekent niet dat er niets onprettigs of rottigs gebeurt in je leven. Er kunnen zoveel dingen op je pad komen, gaande van kleine vervelende dingetjes (een verkeersboete) tot hele erge, trieste en vaak onomkeerbare dingen (een dierbare verliezen). Veel van die dingen heb je sowieso niet in de hand. Hoe je ermee omgaat, kan je wel bepalen. Een tip die we vaak geven in coaching, is om voor een en-en te gaan: én je hebt iets meegemaakt of er is jou iets overkomen, én je kan in het hier en nu nog mooie en fijne dingen ervaren. Het ene hoeft het andere niet uit te sluiten.

Geluk betekent ook niet dat je al het negatieve wegduwt – dat zou ontkenning zijn. Het gaat erom hoeveel plaats je negativiteit geeft in het grotere geheel der dingen, en over jouw beslissing om datgene dat je pad doorkruist je geluk fundamenteel en permanent te laten verbrodden. Als oplossingsgerichte professionals worden we er al eens van verdacht het hoofd in het zand te steken voor negatieve dingen of problemen. Dat is niet zo. We kiezen er zeer bewust voor enkel de dingen te analyseren die nuttig zijn voor je doel (dat wat je wil) en dat is ‘bijna’ nooit een analyse van problemen (ik zeg bijna, daarover hadden we het eerder al). Al de rest, de ambetante, trieste, boze dingen die geen nuttige informatie bevatten om te geraken waar je wil zijn, laten we aan de kant liggen. Ook hier gaan we voor een en-en: én we laten dingen liggen die ons op dit moment niet verder brengen én we geven vorm aan een echte oplossing, wetende dat er onderweg misschien nog dingen liggen waar we bij gelegenheid eens naar moeten kijken. Je kan evenwel niet alles tegelijk aanpakken.

Geluk ervaren betekent ook niet dat het alle dagen feest is, tenzij je continu dronken of stoned bent, wat we sterk afraden. Dat is meestal alleen leuk voor de persoon zelf (en ook maar voor even) maar niet voor de anderen.

Geluk ervaren betekent ook niet dat je nergens bang voor bent, net zoals succes trouwens. Mensen denken soms dat beide vanzelf komen, vooral bij anderen. Dat is niet zo. Elke startende ondernemer is wel een beetje bang (of heel erg, hangt af van de investering). Elke ondernemer is zenuwachtig als het even een beetje kalmer wordt en al helemaal als het te kalm blijft. Dat is ook nodig, want dat is wat ons als ondernemer aan de gang houdt. Als het gemakkelijk zou zijn, zou iedereen het doen. Gelukkig zijn betekent dus niet dat je nergens bang voor bent en je pas een volgende stap neemt als je er helemaal klaar voor bent. Het betekent dat je er toch voor gaat, ondanks de angst, de onzekerheid, dat het nog niet ‘af’ is… Omdat je spijt zou hebben van het niet-proberen omdat je te bang was om te mislukken.

Geluk is tenslotte niet iets waar je geen greep op hebt. Het wordt maar deels bepaald door dingen buiten jou. In de psychologie heet dat je locus of control (beheersingsoriëntatie). Mensen met een interne locus of control zijn ervan overtuigd dat ze hun eigen lot en leven grotendeels zelf bepalen. Mensen met een externe locus of control zijn ervan overtuigd dat hun leven en lot voornamelijk worden bepaald door dingen die buiten hun eigen invloedssfeer liggen. In coaching gaan we ervan uit dat geen enkele situatie het ene of het andere is. Gewoonlijk zijn er factoren waar je wel invloed op kan hebben en andere waar je niet aan kan. Beide in kaart brengen is nuttig. Energie steken in dingen waar je niet aan kan (heel hard klagen over het weer of over een nieuwe wet) is verloren energie. Wat binnen je invloed ligt, is hoe je je bij je activiteiten op de mogelijke weersomstandigheden voorziet, en op wie je zelf stemt in het stemhok. Verder reikt je macht niet: you are not that powerful. Uiteraard kan je je ‘invloed’ zo groot mogelijk proberen maken voor de dingen die nauw aan je hart liggen. Je kan bijvoorbeeld op straat komen voor of tegen bepaalde beslissingen. Misschien breid je zo de impact die je hebt nog wat uit. We voeren dus geen pleidooi om ‘je kop erbij neer te leggen’, maar wel om te kiezen waarvoor je gaat én waartegen je vecht.

Geluk betekent wel…

…wat jij wil dat het betekent. Hopelijk heeft de niet-lijst hierboven je al enige indicaties voor realistische verwachtingen gegeven. Want ook dat betekent content zijn: realistische verwachtingen koesteren. Ups en downs horen bij het leven, zelfs bij een bijzonder goed en gelukkig leven. Je weet dat je teleurgesteld zal zijn als je verwacht dat het feestje waar je naartoe gaat ‘het beste van het jaar zal worden’. Jammer van die dj… Elke dag en elk moment is een kans om het vanaf nu beter te doen. Om opnieuw te starten, te herkalibreren en om jezelf te ‘resetten’ na een volledige meltdown.

“Ik ben helemaal door het lint gegaan,” vertelde Lisa me tijdens onze sessie. Ze had een eigen zaak. Haar man combineerde zijn werk met een bijberoep. Samen hebben ze twee grote zonen en een groot huis. Haar poetsvrouw had zich weer ziek gemeld. Dat was niet de eerste keer. Tijdens de coronapandemie had Lisa een half jaar zelf gepoetst. Eerst door de lockdown, daarna omdat de poetsvrouw een ongeval kreeg en er geen vervanger was wegens technische werkloosheid. Het was Lisa te veel geworden. Ze had wel hulp gevraagd aan haar gezinsleden, maar die hadden altijd wel redenen om geen klussen op te pakken. Het leek alsof iedereen erin slaagde zijn tijd netjes uit te meten, en de rest van de taken (de grote hoop in haar beleving) kwam bij haar terecht. Ze voelde zich hier helemaal alleen in staan. “Ik trek het niet meer,” zei ze me. “Soms wil ik gewoon van huis weglopen. Of van een brug duiken, kan ook.”

Die bewuste zaterdag was haar wanhoop erg groot geworden. Ze had een belangrijke deadline voor haar project en zag al die andere taken (koken, poetsen, strijken, boodschappen doen) allemaal in haar boot vallen. Toen ze alweer geen gehoor kreeg op haar vraag om hulp en ze heel erg in tijdnood zat, was ze ontploft. Ze had zich letterlijk schor geschreeuwd, zei ze me. Haar stembanden deden er twee dagen later tijdens onze sessie nog pijn van. Maar vooral: ze zag er geen gat meer in. De stress zat nog flink in haar lijf en het leek alsof ze een heel zware ‘meltdownkater’ had. En vooral: ze had dit gesprek nu al zo vaak gevoerd, met haar vriendinnen, met haar man zelfs, ze had geen zin om dit nog eens te doen. Het kostte te veel energie. En tegelijk had ze het gevoel gevangen te zitten: ze kon immers ‘de boel de boel laten’, maar dan lag de boel er ook zo bij voor haarzelf. Mocht zij dan niet verwachten dat er ook voor haar gezorgd werd? Het was toch niet haar huis alleen? Ze zuchtte.

Resetten na deze ‘meltdown’ heeft meerdere lagen voor Lisa. Er is een acuut deel, de noden in het nu, en een meer structureel deel. Eerst en vooral moest ze zelf even bekomen, herstellen van de ‘kater’ en van de teleurstelling die eraan vooraf ging. Er was ook de relatie met haar man: zelfs na een jaar ‘opsluiting’ door lockdown (1 tot en met…?) voelde ze zich eenzaam op dergelijke momenten, zoals je je eenzaam kan voelen midden in een mensenmassa. En er was het gezin. Het moeilijkste vond ze de eenzaamheid en het gevoel alsof het niemand kon schelen dat het huishouden en de gezinstaken ook voor haar bijzonder veel tijd uit het schema vraten. Ze voelde zich verward.

Op momenten van verwarring en chaos, beginnen wij met de basis: aarden. Dat betekent zoveel als met je beide voeten terug stevig op de grond staan en weer helder kunnen nadenken over wat je wil, waar je voor wil gaan en hoe je dat gaat bespreken. Het is immers geen goed idee om in volle stress of in ‘post-meltdownkater’ een gesprek aan te gaan. Daar komen ongelukkige uitspraken of reacties van. Lisa wou zich beter voelen na ons gesprek zodat ze weer helder kon denken over haar opties erna. Ik nam haar mee doorheen volgende oefening om zichzelf eerst te resetten.

Soms moet je gewoon terug kalmeren en terug aarden voor je weer helder kan denken.

Een handig stappenplan is dit:

1. ademen (diep en traag)
2. aarden
3. herkaderen (is het echt wel zo belangrijk?)
4. je intentie formuleren
5. look for clues (ga op zoek naar wat al werkt)
6. hup met de geit

Volgende oefening helpt je te resetten in stap 1 en 2:

• Zet jezelf op een plek waar je minstens vijf minuten niet gestoord wordt. Het mag een rustige of drukke plek zijn, kijk wat je zelf het prettigst vindt.
• Haal eerst een paar keer adem volgens deze telling: vier tellen in, zes (en streef naar acht) tellen uit.
• Nu je dat in de vingers hebt, koppelen we je ademhaling aan je zintuigen. Door je zintuigen te activeren en dingen te benoemen, kom je vanzelf weer volop in je omgeving terecht. Je kan met de volgorde van de zintuigen gaan spelen. Dat doe je bijvoorbeeld zo:
  • vijf keer in- en uitademen volgens het vier-in-acht-uit-schema.
  • Bij elke uitademhaling benoem je iets dat je ziet;
  • vier keer, telkens je uitademt, benoem je iets dat je hoort;
  • drie keer, telkens je uitademt, benoem je iets dat je voelt;
  • twee keer, telkens je uitademt, benoem je iets dat je ruikt;
  • één keer, telkens je uitademt, benoem je iets dat je proeft.

Nu je weer met je voeten op aarde staat en hopelijk terug wat helder kan denken, kan je verder met stappen drie tot zes.

 In elk van de aan te pakken elementen in Lisa’s verhaal, bepaalt ze haar intentie, haar wens en gaat ze op zoek naar bewijs dat dit daadwerkelijk zou kunnen, dingen waar verder op gebouwd kan worden. Naast de acute nood in het nu, waarbij Lisa terug ‘op aarde wou neerdalen’, was er ook de toekomst. Wat haar betrof, mochten de communicatie en de taakverdeling binnen het gezin ook gereset worden. Ze had het gevoel dat haar gezin haar pas hoorde als ze helemaal over de rooie ging, en dat punt wou ze nu net vermijden. Ik verkende met haar de opties en  waar de sleutels liggen.